TWÓRCZOŚĆ CHORYCH PSYCHICZNIE ...WYZWOLONA?

Księżyc ma dwie strony -jasną i ciemną. Każda jest potrzebna do bycia pełnią.
27 STYCZNIA ZAWIĄZAŁA SIĘ TWÓRCOWNIA PRZT BIBLIOTECE ŚLĄSKEIJ TWÓRCZOŚĆ CHORYCH PSYCHICZNIE –dziełAtworzonEprzez osoby zdradzające trwałe lub przejściowe zaburzenia psychicznie, ze schizofrenią. Twórczość ta jest przedmiotem zainteresowania lekarzy psychiatrów i psychologów, traktujących ją jako cenne uzupełnienie dokumentacji stanu psychopatologicznego pacjenta, a także historyków sztuki i artystów, doszukujących się w niej wartości artystycznych i nowych form ekspresji artystycznej Inne określenia tej sztuki to "sztuka schizofreniczna", "sztuka psychopatologiczna", ang. artistic self-expression, niem. schizophrenische Bildnerei (Prinzhorn), zustandsgebundene Kunst (Navratil). Kępiński proponował stosowanie szerokiego, niewartościującego określenia "SCHIZOFRENICZNA EKSPRESJA PLASTYCZNA", obejmującego różnorodne formy ekspresji pacjentów, w tym zarówno te bezwartościowe jak i cenne pod względem wartości artystycznych. hist Zainteresowanie sztuką chorych psychicznie rozpoczęło się równolegle z powstaniem nowoczesnej psychiatrii, w pierwszych latach XX wieku. Ernst Kretschmer pisał, że chcąc poznać "pełnię wewnętrznego życia w schizofrenii, należy studiować nie żywoty wieśniaków, lecz poetów i królów cierpiących na tę chorobę". Kępiński pisze o SCHIZOFRENII ARTYSTYCZNEJ, określając tym pojęciem obraz choroby u osób w okresie przedchorobowym wyróżniających się wybitną inteligencją, wyobraźnią i uzdolnieniami artystycznymi Cenną kolekcję dzieł pacjentów hospitalizowanych w szpitalach psychiatrycznych Europy i Japonii zebrał Hans Prinzhorn. Kolekcję Prinzhorna odkrył po II wojnie światowej Jean Dubuffet, który stworzył pojęcie Art Brut. W 2002 roku w Heidelbergu powstało Muzeum Prinzhorna. W XX wieku artyści chcąc poszerzyć granice twórcze eksperymentowali z formą, szukając inspiracji w sztuce „innej", surowej, nieprofesjonalnej, naiwnej i psychicznie chorych,. Nie uznawali obszarów „wykluczonych". Fascynacja art brut (termin stworzony przez Jeana Dubuffeta po II wojnie światowej dla sztuki surowej, nieprofesjonalnej, spontaniczne W kazuistyce psychiatrycznej przywołuje się zarówno dzieła nieznanych pacjentów, czasem odkrytych po ich śmierci, jak większość z wystawianych w Muzeum Prinzhorna dzieł; z drugiej strony, analizuje się dzieła wybitnych artystów, u których stwierdzono lub podejrzewano zaburzenia psychiczne. Przykładem może być twórczość VINCENTA VAN GOGHA, w której Karl Jaspers doszukiwał się cech zdradzających objawy schizofrenii,,,Alicja Klimczak-Dobrzaniecka przypomina więc m.in., że pierwsze stałe muzeum sztuki osób psychicznie chorych otworzył doktor Auguste Marie w szpitalu-przytułku w Villejuif w 1901 roku i ta kolekcja stała się źródłem inspiracji dla wielu artystów : Guillaume'a Apollinaire'a, Andre Bretona, Marcela Duchampa, Francisa Picabii. TWORCZOŚC WYZWOLONA ego rodzaju dzieł po raz pierwszy zyskała szerokie uznanie w latach 40. XX w., kiedy Jean Dubuffet wyróżnił kierunek artystyczny określony jako Art Brut. Termin ten odnosił się do sztuki pierwotnej, dzikiej, ale i wytrawnej (pojęciem brut określa się m.in. doceniany przez koneserów gatunek szampana). Opierając się na słynnej opozycji kultury i natury, Dubuffet widział w prawdziwej sztuce wyjście spod represywnej kontroli tej pierwszej – podstawę samodzielnego aktu twórczego niepoddającego się żadnym ograniczeniom, cenzurze czy presji środowiska. W ten sposób miało odsłaniać się to, co w człowieku pierwotne, co należy do jego prawdziwej natury. To alienacja, społeczne wykluczenie było „sprężyną” wszelkiej twórczości. ...W stanach dużego napięcia psychicznego tworzą prawie monochromatyczne obrazy, w okresach względnego uspokojenia o intensywnych, żywych barwach. Malują i rysują monotonne pejzaże lub zdeformowane autoportrety (niekiedy symboliczne w formie krzyża, gasnącej świecy, czy Boga). Nadwrażliwość pobudza przeżycia i artystyczną ekspresję. Ich prace oddają fantazje i urojenia, dotykają kwestii sensu życia i przeznaczenia, niosąc treści metafizyczne lub przedstawiając wizje zagłady świata. Są formą wyrażania doświadczanych stanów emocjonalnych i lękowych...TERAPIA Dzięki twórczości chorzy mogą pogłębiać wiedzę o samych sobie i własnych możliwościach, nabywać pewności siebie, rozwijać nowe umiejętności. Zdaniem dr Pałuby, sztuka jest dla tych ludzi ukojeniem i sposobem wyzwolenia się z choroby. POZYTYWNE WZMOCNIENIE \"Musimy pamiętać, że możliwość tworzenia daje chorym psychicznie tzw. pozytywne wzmocnienia, co jest szczególnie ważne, jeśli uświadomimy sobie, że na co dzień pacjenci mają ich bardzo mało. Zazwyczaj dostają przecież sygnały, że są niepotrzebni, że przeszkadzają\" ODNALEŹĆ SIEBIE...Pacjenci stopniowo pozbywali się anonimowości, zaczęli podpisywać własne prace nazwiskiem, pokonywać wstyd związany z chorobą.