Galernicy Wrażliwości czyli MY Odmieńcy Inni wg Marii Janion, guru przełomu tysiąclecia

Księżyc ma dwie strony -jasną i ciemną. Każda jest potrzebna do bycia pełnią. Odrodzenie Nowego Księżyca
GALERNICY WRAŻLIWOŚCI

Publikowane w tym tomie materiały - studia, szkice tłumaczenia, dyskusje - to plon konwersatoriów Na Uniwersytecie Gdańskim przez PROF. DR MARIĘ JANION . w tytule jednej z najsłynniejszych książek nazwała „odnawianiem znaczeń, czyli łamaniem utartych stereotypów odczytywania literatury, szukając w niej, ciągle od nowa, ciągle z innego punktu widzenia, tego, co obce, inne, ukryte, nieświadome i niewydobyte. „ Każdy z tomów serii "TRANSGRESJE" to swoiste przekroczenie granic: przekraczanie siebie, norm, konwencji, ról, przyjętych wyobrażeń pokonywania tego, co dane i gotowe przez ludzi, którzy chcieli przejść "NA DRUGĄ STRONĘ", przemknąć poza horyzont. seria TRANSGRESJE, - Tytuły poszczególnych tomów układają się w zestaw najważniejszych tematów nowożytnej antropologii: „Galernicy wrażliwości”, „Osoby”, „Maski”, „Odmieńcy”, „Dzieci”.: „Galernicy wrażliwości”, „Odmieńcy”, „Osoby”, „Maski”, „Dzieci”, wyznaczały nowatorskie sposoby uprawiania historii literatury https://janion.pl/seminarium transgresja i literatura –grzegorz pertek TRANSGRESJA .. ze swobodnym użyciem terminu, odnoszącym się głównie do PRZEKROCZEŃ DOKONYWANYCH W OBSZARZE EGZYSTENCJI (LITERATURA JAKO ZAPIS); Przestrzenią dyskursu zawiaduje nieustanna oscylacja sensu transgresji między dwoma zasadniczymi obszarami: egzystencjalnym (doświadczenie) oraz tekstualnym (forma). stwierdza Romana Kolarzowa, że „pojęcie to stało się jednym z tych słów-kluczy, które nadużywane w przeświadczeniu, że «pasują do wszystkiego», w końcu stają się wytrychami”3. W istocie mowa tu o „naukowej katachrezie”, która rodzi sytuację paradoksalną: z jednej strony bowiem transgresja jest terminem niesamowicie popularnym i modnym, z drugiej zaś – słabo zdefiniowanym, niejasnym, najczęściej odsyłającym do nieuchwytnych zjawisk, do sfery niewyrażalnych doświadczeń jednostki, za czym skrywa się wciąż żywe przekonanie, że pisać o transgresji to tyle, co zdradzić ją od pierwszego słowa. To wzmożone zainteresowanie transgresją ma także swoją specyfikę, której wyznaczniki chciałbym wskazać, a która w dużej mierze wynika z faktu, że „problematyka przekroczeń – – to dziś chleb powszedni popkultury używając słów Nycza, o „rozległe i nieostre continuum zróżnicowanych przypadków” Guru przełomu tysiąclecia https://rcin.org.pl/Content/65232/WA248_72545_P-I-2524_helbig-guru_o.pdf Centralną kategorią takiego modelu humanistyki jest interpretacja, określana również jako „odsłonięcie ukrytego". Związane z New Age'owskim postulatem zerwania z wszelką tabuizacją odsłonięcie odgrywa w dyskursie Marii Janion - jako wspólny mianownik hermeneutyki (odsłonięcie ukrytego sensu), marksizmu (odsłonięcie prawdy drogą rewolucji) oraz psychoanalizy (odsłonięcie podświadomości), fundamentalną rolę. Dążąc do „odsłonięcia" badacz humanistyczny powinien, jak postulują Janion i New Age, nie tyle kierować się rygorystycznymi regułami logiki, ile poznaniem intuicyjnym, implikującym zatarcie granic między nauką, sztuką i życiem: Posługujemy się nim [pojęciem intuicji humanistycznej, B.H-M] [...] w życiu potocznym, nie wiem, dlaczego mielibyśmy zrezygnować zeń w nauce. W imię rygorystycznego przedziału między nauką a życiem? Wydaje się, że humanistyka [...] zmierza do przełamania takich podziałów - i ja zaliczam to do jej największych zasług” Maria Janion „mówi" dyskursem New Age: przełom, rozpad, wolność, przewartościowanie. Jej zdaniem to Wielka Rewolucja Francuska zapoczątkowała refleksję Europejczyków na temat rozdwojenia, rozdarcia, dezintegracji, skłócenia ze sobą nowożytnego człowieka, wygnańca z Arkadii. Przywróceniu jedności, czyli zbawieniu i integracji rozdartego człowieka służyć powinny, powołując się na Schillera i jego koncepcję zsekularyzowanego raju na ziemi, m.in. sztuka i humanistyka. Idea zbawienia ziemskiego koresponduje z nowożytnym wyobrażeniem o boskości człowieka, jego równości wobec Boga. Wrogiej tego typu wyobrażeniom religii chrześcijańskiej przeciwstawia Janion bardzo popularny w okresie romantyzmu i preferowany przez nią gnostycyzm, niezwykle istotny punkt odniesienia ruchu Nowej Ery… w „LITERATURA I ANTY PSYCHIATRIA" (Colloquia Gdańskie), manifestuje się obraz świata alternatywny wobec dwu dominujących w ówczesnej kulturze polskiej dyskursów - oficjalnego, socjalistyczno-totalitarnego z jednej strony, i nieoficjalnego, opozycyjnego, katolicko-patriarchalnego z drugiej, wykluczających z pola widzenia m.in. sferę ludzkiej cielesności…. galernicy

Tom Galernicy wrażliwości, poświęcony jest SZALEŃSTWU- teksty literackie z różnych epok, których dominantą konstrukcyjną są opozycje semantyczne romantycznej proweniencji typu: „indywiduum-społeczeństwo", „szaleństwonorma", „genialność-przeciętność", „serce-rozum", przy czym charakterystyczne jest podniesienie rangi szaleństwa oraz zastosowanie inwersji znaczeń „szalony" i „normalny". Wybrane teksty sugerują, iż szalona jest ograniczona, pruderyjna, spętana stereotypowymi wyobrażeniami większość społeczeństwa (np. lekarze w domach wariatów), za normalnych natomiast uważać można ODMIEŃCÓW, ludzi INNYCH, obcych, nonkonformistów o wielkiej wrażliwości, skazanych przez społeczeństwo na izolację i poddawanych otępiającemu leczeniu farmakologicznemu, tych, którzy „więcej czują, inaczej rozumieją i dlatego bardziej cierpią, a których często nazywamy schizofrenikami" . obraz dwu legendarnyCH ofiar zakłamanego społeczeństwa nie tolerującego nieprzystosowanych, wypadają cych z roli autsajderów. Jest to postać Kaspara Hausera, oraz francuskiej pisarki Emmy Santos, która w książce Źle wykastrowana przeciwstawia się instytucjonalizacji i przemocy w zakładach dla obłąkanych, oskarżając społeczeństwo o ucisk i urzeczowienie jednostki. ...dochodzą do głosu przedstawiciele antypsychiatrii, podkreślający związek między rozwojem choroby psychicznej a przemocą wywieraną na jednostkę przez rodzinę oraz wszelkie instytucje. ..m in. artykuł T. Szasza Choroba psychiczna. Mit współczesny?, postulujący traktowanie schizofrenii nie jako choroby, lecz jako walki o sens życia i znalezienie samego siebie. a w „Transgresjach" teza innego przedstawiciela antypsychiatrii, D. Coopera, ukazującą zawłaszczający indywiduum obszar instytucjonalny (szkołę, rodzinę) w bardzo negatywnym świetle. Obszar ten kojarzony jest tutaj, podobnie jak M. Ferguson , z „więzienną celą" oraz polem semantycznym śmierci: [...] żyjemy życiem, które od narodzin do śmierci jest zaszufladkowane. Wprost z łona matki dostajemy się do przegródki rodziny, z której przenosimy się do przegródki szkoły. W chwili kiedy opuszczamy szkołę, jesteśmy już tak uwarunkowani na przebywanie w przegródce, że zaczynamy budować wokół siebie własną przegródkę, więzienie, pudełko - aż w końcu, z ulgą, spoczywamy w trumnie czy w piecu// Powstanie schizofrenii antypsychiatria wiąże z zakłóceniami w stosunkach interpersonalnych, np. między członkami rodziny. Zarówno D. Cooper, jak i R.D. Laing oraz C. Delacampagne mówią o „przypisywaniu obłędu" przez otoczenie i o przytłaczającej przemocy miłości rodzicielskiej. Rodzina oraz zinstytucjonalizowane społeczeństwo - to - „struktura represyjna", która - uwewnętrzniona przez indywiduum i manifestująca się np. wpojonym poczuciem winy w dziedzinie seksu - sprzeniewierza się dążeniu do szczęścia, tożsamości i pełni życia jednostki. Przedmiotem typowo New /4ge'owskiej krytyki seminarzystów jest także zimna, nieludzka ideologia medyczna z jej wizją człowieka zredukowanego do procesów fizjologicznych. Dla przywoływanego w tym kontekście R. Jaccarda choroba psychiczna to stan twórczy. Leczenie farmakologiczne, zwane „medykalizacją konfliktu duchowego", pozbawia człowieka jego autonomii, „wywłaszcza" go z choroby psychicznej, która być może przyniosłaby nowy sens życia Seks jako możliwość przeniesienia transgresji na drugą stronę bytu jest tematem tomu ODMIEŃCY . teksty m.in. Artauda, Baudelaire'a, Nietzschego, Wojaczka, Komornickiej - erotyka nierozerwalnie wiąże się z cierpieniem, nienawiścią, obłędem i śmiercią. .. przywoływany romantyczny mit Androgyne o pierwotnej jedności męskiego i żeńskiego pierwiastka w człowieku i brzemiennym w skutki rozszczepieniu płci przez Boga, ku wiecznej tęsknocie i męce rozdartego odtąd człowieka. .. Przywoływane w antologii cytaty Nietzschego podkreślają represyjny charakter chrześcijaństwa wobec zdegradowanej do roli GRZECHU seksualności/ / trzy sylwetki odmieńców: Adelę Hugo, Marię Komornicką oraz Jean Geneta. Szalona z nieodwzajemnionej miłości Adela Hugo, walcząca o prawo do bycia sobą, a nie tylko córką pisarza, Do problemu tego wróci Janion w Kobietach i duchu inności…

zamknięta w domu wariatów Maria Komornicka //świadectwo dramatycznej walki o egzystencję, tożsamość i autentyczność, świadectwo „poszukiwania samego siebie, własnej prawdy nawet za cenę obłędu" . W życiu tych obu Osób urodzonych jako kobiety , wyzwalających się z pęt społecznych i tworzących „mitologię prywatną", kobiet manifestuje się protest przeciwko przydzielonej kobiecie roli oraz zaciekła, męczeńska, tragiczna troska o „przekuwanie biografii w egzystencję", „świadomości fałszywej w egzystencję prawdziwą". Szczególnie podkreśla się związek eksperymentu Komornickiej, która poprzez spirytualistyczne przeżycie transformacji w istotę męską, poprzez rozpacz i spoglądanie w „otchłanie egzystencji i seksualności" doszła do głębokiego duchowego samopoznania i akceptacji ży cia, z koncepcją doświadczenia wewnętrznego Lainga. Los Komornickiej staje się też niejako ilustracją wypowiedzi Szasza, iż człowiek, który źle odgrywa swą rolę społeczną i na poważnie szuka sensu w życiu, przez większość ludzi uznany zostaje za wariata.Piotr Odmieniec Włast, Maryja Jakubina Komornicka (ur. 25 lipca 1876 w Grabowie nad Pilicą,– polski pisarz młodopolski, tłumacz i krytyk literacki. Przez pierwsze 30 lat życia funkcjonował jako kobieta – Maria , odrzuciwszy tę tożsamość w 1907: w 1907 w hotelu Bazar w Poznaniu - Włast spalił w piecu kobiece suknie i ogłosił się mężczyzną. Od tej pory nosił wyłącznie męskie stroje, palił fajkę, skrócił włosy, usunął uzębienie (by uzyskać nowy wyraz twarzy) i używał konsekwentnie nazwiska Piotr Odmieniec Włast. Prof. Bogdan Zakrzewski wspominał, że Piotr był przyjaznym i bardzo ciekawym rozmówcą, jego jedynym warunkiem było, aby zwracając się doń, zachowywać męską formę[.Uznany przez rodzinę za obłąkanego, w latach 1907–1914 przebywał w sanatoriach i szpitalach. W 1914 wrócił do rodzinnego Grabowa, pisał ostatnie dzieło, Xięga poezji idyllicznej- Zdaje mi się, że jutro do mnie należy 1899... - zupełnie zapomniany(a). . Zmarł(a) w zakładzie leczniczym w Izabelinie zm. 8 marca 1949 .......W powszechnej opinii nadal jednak uznaje się go za kobietę.

Tomasik w swojej książce zastanawiał się: „Otwarte pozostaje pytanie, czy Włastowi w jego metamorfozie bardziej chodziło o stanie się mężczyzną, czy po prostu człowiekiem” jako, że w owych czasach kobieta de facto była podczłowiekiem, na co zwracała uwagę także m.in. Zofia Nałkowska... + aneks 2020 Maria Janion Umarła w trakcie tytanicznej pracy w labiryncie z książsek w 93 rz